fbpx

Kamienica Jana Helda na ul. Wileńskiej 13

kompendium wiedzy

Wyjątkowy Walor Architektoniczny


W 1895 roku Jan Helder zakupił niezabudowaną posesję przy ulicy Wileńskiej 13. W latach 1899-1900 wybudowano tam trzypiętrową kamienicę, boczną oficyną płn.-wsch., czteropiętrową oficyną płd.-zach. oraz jednopiętrową oficyną poprzeczną o przeznaczeniu produkcyjnym, wszystkie o takiej samej wysokości.
W 1906 r. właściciel wykupił czynsz emfiteutyczny i stał się pełnoprawnym posiadaczem nieruchomości. Natomiast w marcu 1918 roku kamienicę nabył Stanisław Zaleski, by w kwietniu 1926 sprzedać połowę udziałów małżeństwu Aleksandrowi i Marii Szadkowskim. Na początku roku 1927 pozostałe udziały Zaleskiego zakupiła Józefa Kempfi.
Budynek przetrwał II wojnę światową a po 1945 roku zdecydowano o nadbudowaniu piętra nad prawą częścią skrzydła poprzecznego. W 2007 roku kamienica została oficjalnie upaństwowiona.

Wspomnienia


Od 1935 roku pod tym adresem mieściła się Biblioteka Publiczna. Bibliotekę prowadziła Janina Englert, która w obawie przed rekwizycją, ukryła tomy polskich książek w piwnicach domów. W 1942 roku nakazano zamknięcie bibliotek w całej Warszawie oraz zapakowanie i opieczętowanie książek. Jednak Janina Englert skrzyń nie pieczętowała, a dodatkowo książki wypożyczała. W listopadzie 1944 roku, kiedy Praga znajdowała się pod ostrzałem wojsk, Janina Englert uruchomiła bibliotekę.

Elektyzm


Czterokondygnacyjna, dwutraktowa kamienica frontowa usytuowana została w pierzei zabudowy zwartej. Od strony dziedzińca połączona z pięciokondygnacyjnymi bocznymi oficynami jednotraktowymi oraz dwukondygnacyjnym, poprzecznym budynkiem fabrycznym. Całość tworzy jedno, zamknięte podwórze. Na środku dziedzińca znajduje się eliptyczny skwer z kutą balustradą i zachowaną żeliwną pompą kolumnową. Konstrukcja wszystkich obiektów jest ceglana z drewnianymi stropami. To co wyróżnia te kamienice to rozmiar oraz liczba pokoi.
W 2016 roku przejazd bramny został odnowiony, jak również stolarka. Ponadto odmalowana została północno-wschodnia klatka schodowa bocznej oficyny. Pozostałe klatki są w nadal bardzo zaniedbane, a dodatkowo elewacje podwórzowe są prawie całkowicie pozbawione tynków.
Na kutej balustradzie umieszczono rozety oraz powtarzające się roślinne kompozycje. Podesty pięter i półpięter ułożono z płytek ceramicznych z bordiurą. Natomiast schody wyłożono białym marmurem. Pół podest i podest poddasza wykonano z desek. Warto zauważyć, że w okna znajduje się oryginalna stolarka. Uwagę przyciągają również dwuskrzydłowe drzwi, które ozdobiono girlandą, podtrzymywaną przez parę amorów.
Wystrój elewacji frontowej został wykonany w masie sztukatorskiej, co czyni kamienicę wyjątkową i niezwykle ważną dla architektury Pragi.

galeria zdjęć

wirtualny spacer

Skip to content